Umowa przedwstępna o pracę, znana również jako promesa zatrudnienia, jest narzędziem prawnym, które umożliwia pracodawcy i przyszłemu pracownikowi zagwarantowanie sobie wzajemnie, że w przyszłości zawrą umowę o pracę. Jest to dokument o stosunkowo prostej budowie, ale jego znaczenie w obrocie gospodarczym jest nie do przecenienia. Warto zatem dokładniej przyjrzeć się temu, co umowa przedwstępna o pracę powinna zawierać i jakie są jej kluczowe aspekty.
Co to jest umowa przedwstępna o pracę?
Umowa przedwstępna o pracę jest zobowiązaniem jednej lub obu stron do zawarcia oznaczonej umowy przyrzeczonej w przyszłości. W praktyce oznacza to, że zarówno pracodawca, jak i przyszły pracownik deklarują, iż w określonym momencie podpiszą umowę o pracę. Takie rozwiązanie jest szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy strony z różnych powodów nie mogą od razu zawrzeć umowy właściwej.
Przykładem może być sytuacja, w której pracodawca planuje rozbudowę firmy i nowe stanowisko pracy jeszcze nie istnieje, bądź przyszły pracownik musi zakończyć swoje zobowiązania wobec aktualnego pracodawcy. Umowa przedwstępna jest więc narzędziem, które pozwala na zabezpieczenie interesów obu stron w okresie przejściowym.
Co powinna zawierać umowa przedwstępna o pracę?
Podstawowym elementem umowy przedwstępnej o pracę jest określenie istotnych postanowień przyszłej umowy o pracę. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego i Kodeksu pracy umowa przedwstępna powinna zawierać:
- termin zawarcia umowy przyrzeczonej,
- określenie rodzaju umowy (np. na czas określony, nieokreślony),
- rodzaj pracy,
- miejsce wykonywania pracy,
- wynagrodzenie za pracę wraz z jego składnikami,
- wymiar czasu pracy,
- termin rozpoczęcia pracy.
Należy pamiętać, że brak któregokolwiek z tych elementów może skutkować nieważnością umowy przedwstępnej, co w konsekwencji oznacza, że strony nie będą mogły dochodzić swoich praw z jej tytułu. Dlatego warto, aby umowa była sporządzona w formie pisemnej, co ułatwi ewentualne dochodzenie roszczeń.
Jakie są konsekwencje zawarcia umowy przedwstępnej?
Zawarcie umowy przedwstępnej niesie ze sobą zobowiązania dla obu stron. Przede wszystkim, jeśli jedna ze stron uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, druga strona może żądać naprawienia szkody wynikłej z tego faktu. Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują również możliwość dochodzenia zawarcia umowy przyrzeczonej na drodze sądowej, jeżeli umowa przedwstępna spełnia wszystkie wymogi formalne.
Warto również zaznaczyć, że roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta lub od dnia, w którym orzeczenie sądu w tej sprawie stało się prawomocne.
Kara umowna w umowie przedwstępnej
Umowa przedwstępna o pracę może również zawierać zapis o karze umownej, która zabezpiecza interesy strony w przypadku, gdy druga strona wycofa się ze złożonej deklaracji. Kara umowna określa zakres odszkodowania strony uchylającej się od zawarcia umowy przyrzeczonej, co znacznie ułatwia dochodzenie roszczeń na drodze sądowej.
Warto podkreślić, że zgodnie z orzecznictwem Sądów Najwyższych, kara umowna w umowach o pracę jest dopuszczalna, jednak jej wysokość nie powinna przekraczać wartości samego świadczenia, którego spełnienie zabezpiecza.
Jakie są potencjalne problemy z umową przedwstępną?
Choć umowa przedwstępna jest wygodnym narzędziem zabezpieczającym przyszłą współpracę, może również prowadzić do pewnych problemów. Jednym z nich jest sytuacja, w której jedna ze stron uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej. W takim przypadku druga strona może domagać się naprawienia szkody oraz ewentualnie dochodzić zawarcia umowy na drodze sądowej.
Jednakże, aby móc skutecznie dochodzić swoich praw, konieczne jest posiadanie pisemnej wersji umowy przedwstępnej, która spełnia wszystkie wymogi formalne. Brak takiej formy może znacznie utrudnić udowodnienie swoich racji w ewentualnym sporze sądowym.
Uchylanie się od zawarcia umowy przyrzeczonej
W przypadku uchylania się jednej ze stron od zawarcia umowy przyrzeczonej, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy. Warto jednak pamiętać, że aby skutecznie dochodzić odszkodowania, strona musi wykazać fakt wystąpienia szkody oraz związek przyczynowy między niezawarciem umowy a poniesioną stratą.
Pracodawca, który zobowiązał się w umowie przedwstępnej do zawarcia umowy o pracę, może wycofać się z tego zobowiązania bez negatywnych skutków prawnych, jeżeli rozwiąże umowę przedwstępną w porozumieniu z drugą stroną lub gdy druga strona nie wyznaczy mu terminu zawarcia umowy przyrzeczonej w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej.
Podsumowanie
Umowa przedwstępna o pracę to cenne narzędzie w obrocie gospodarczym, które pozwala na zabezpieczenie interesów obu stron przed zawarciem właściwej umowy o pracę. Ważne jest jednak, aby umowa ta była sporządzona zgodnie z wymogami formalnymi, co zapewni jej skuteczność i umożliwi dochodzenie roszczeń w przypadku jej niewykonania. Dlatego przed podpisaniem umowy przedwstępnej warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże w jej prawidłowym sporządzeniu.
Co warto zapamietać?:
- Umowa przedwstępna o pracę to zobowiązanie do zawarcia umowy o pracę w przyszłości, zabezpieczające interesy obu stron.
- Kluczowe elementy umowy: termin zawarcia, rodzaj umowy, rodzaj pracy, miejsce pracy, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy.
- Uchylanie się od zawarcia umowy przyrzeczonej może skutkować roszczeniem o naprawienie szkody oraz możliwością dochodzenia umowy na drodze sądowej.
- Kara umowna w umowie przedwstępnej jest dopuszczalna, ale jej wysokość nie powinna przekraczać wartości świadczenia, którego dotyczy.
- Warto sporządzić umowę w formie pisemnej i skonsultować się z prawnikiem, aby zapewnić jej skuteczność i możliwość dochodzenia roszczeń.
