Kończąca się umowa o pracę na czas określony może rodzić wiele pytań zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy. Jest to moment, który wymaga zrozumienia praw i obowiązków obu stron, a także znajomości przepisów prawa pracy, które regulują tę kwestię. W artykule przyjrzymy się, jakie kroki można podjąć, gdy umowa o pracę na czas określony dobiega końca oraz jakie opcje są dostępne dla obu stron.
Jakie są rodzaje umów o pracę?
W polskim kodeksie pracy wyróżnia się trzy główne rodzaje umów o pracę: umowa na czas nieokreślony, umowa na czas określony oraz umowa na okres próbny. Każdy z tych typów umów ma swoje specyficzne cechy i warunki, które regulują sposób ich zawierania oraz rozwiązywania. Umowa na czas określony jest zawierana na z góry określony okres, co oznacza, że jej zakończenie następuje automatycznie wraz z upływem tego czasu.
Umowy te różnią się także w kontekście okresów wypowiedzenia oraz możliwości ich przedłużenia:
- Umowa na czas nieokreślony zapewnia największą stabilność zatrudnienia, ale wiąże się z dłuższymi okresami wypowiedzenia.
- Umowa na czas określony jest ograniczona do 33 miesięcy lub trzech kolejnych umów z tym samym pracodawcą.
- Umowa na okres próbny trwa maksymalnie 3 miesiące i służy do oceny przydatności pracownika do zatrudnienia na stałe.
Co się dzieje po zakończeniu umowy na czas określony?
Gdy umowa o pracę na czas określony dobiega końca, stosunek pracy wygasa automatycznie, bez potrzeby jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń ze strony pracodawcy czy pracownika. Pracodawca nie ma prawnego obowiązku informowania pracownika o końcu umowy, ani też ponownego zatrudnienia go po jej wygaśnięciu. Jednakże, jeśli obie strony są zainteresowane kontynuacją współpracy, możliwe jest zawarcie nowej umowy, np. na czas nieokreślony.
Warto podkreślić, że pracownikowi, który był zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy, przysługuje prawo do wystąpienia z wnioskiem o zmianę formy zatrudnienia. Pracodawca powinien rozważyć taki wniosek, choć nie ma obowiązku jego uwzględnienia.
Jakie są możliwości rozwiązania umowy na czas określony?
Istnieje kilka sposobów na zakończenie umowy o pracę na czas określony, które zależą od okoliczności i woli stron. Wśród nich znajdują się:
- Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron – obie strony wspólnie decydują o zakończeniu współpracy.
- Wypowiedzenie umowy przez jedną ze stron – wymaga dotrzymania określonego okresu wypowiedzenia.
- Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia – możliwe w wyjątkowych przypadkach, np. z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracownika.
- Wygaśnięcie umowy z upływem czasu, na który była zawarta – nie wymaga dodatkowych działań.
Jakie prawa przysługują pracownikowi po zakończeniu umowy?
Po zakończeniu umowy o pracę na czas określony, pracownik ma prawo do otrzymania świadectwa pracy, które potwierdza okres zatrudnienia oraz przyczynę rozwiązania umowy. Ponadto, pracownik może ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów, takich jak odpowiedni staż pracy oraz zarejestrowanie się jako bezrobotny w urzędzie pracy.
Prawo do zasiłku przysługuje osobie, która w ciągu ostatnich 18 miesięcy przepracowała co najmniej 365 dni, otrzymując wynagrodzenie nie niższe niż minimalna płaca krajowa.
Co zrobić, aby kontynuować zatrudnienie?
Jeśli zarówno pracodawca, jak i pracownik są zainteresowani kontynuacją współpracy po zakończeniu umowy na czas określony, istnieje kilka opcji do rozważenia. Pracodawca może zaproponować pracownikowi nową umowę o pracę, np. na czas nieokreślony, co zapewnia większą stabilność zatrudnienia. Możliwe jest również podpisanie kolejnej umowy na czas określony, o ile nie zostaną przekroczone limity czasowe i ilościowe przewidziane przez kodeks pracy.
Warto również pamiętać o formalnym potwierdzeniu warunków nowego zatrudnienia, co będzie miało znaczenie w przypadku ewentualnych sporów prawnych. Pracodawca jest zobowiązany do pisemnego potwierdzenia rodzaju umowy i warunków zatrudnienia w ciągu 7 dni od jej zawarcia.
Jakie są obowiązki pracodawcy przy zakończeniu umowy?
Przy zakończeniu umowy o pracę na czas określony pracodawca ma kilka obowiązków, w tym:
- Wydanie świadectwa pracy najpóźniej w dniu rozwiązania umowy.
- Wyrejestrowanie pracownika z ubezpieczeń społecznych w ciągu 7 dni od zakończenia zatrudnienia.
- Rozliczenie wszelkich należności wynikających z umowy, takich jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
Co zrobić w przypadku sporu dotyczącego zakończenia umowy?
Jeśli pracownik uważa, że jego umowa o pracę została zakończona w nieprawidłowy sposób, ma prawo odwołać się do sądu pracy. Pracownik może wnosić o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie, jeśli uzna, że umowa o pracę została rozwiązana niezgodnie z prawem. Warto pamiętać, że czas na złożenie takiego odwołania wynosi 7 dni od dnia, w którym pracownik dowiedział się o zakończeniu umowy.
W przypadku sporu dotyczącego zakończenia umowy pracownik ma prawo złożyć odwołanie do sądu pracy w ciągu 7 dni.
Co warto zapamietać?:
- Rodzaje umów o pracę: umowa na czas nieokreślony, umowa na czas określony (maks. 33 miesiące) oraz umowa na okres próbny (maks. 3 miesiące).
- Po zakończeniu umowy na czas określony, stosunek pracy wygasa automatycznie, a pracownik ma prawo do świadectwa pracy oraz zasiłku dla bezrobotnych po spełnieniu określonych warunków.
- Możliwości rozwiązania umowy na czas określony: porozumienie stron, wypowiedzenie, rozwiązanie bez wypowiedzenia oraz wygaśnięcie umowy z upływem czasu.
- Pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy, wyrejestrować pracownika z ubezpieczeń społecznych oraz rozliczyć należności w ciągu 7 dni od zakończenia umowy.
- W przypadku sporu dotyczącego zakończenia umowy, pracownik ma 7 dni na złożenie odwołania do sądu pracy.
